Przedsiębiorcy zawierający umowy z konsumentami, czyli osobami fizycznymi dokonującymi czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio ze swoją działalnością gospodarczą lub zawodową, powinni zwrócić szczególną uwagę na treść tychże umów. W praktyce zazwyczaj to przedsiębiorca jest stroną, która redaguje tekst umowy przedstawiając ją jedynie do podpisu konsumentowi. Taka umowa nie może zawierać postanowień, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Jeżeli klauzule takie znajdą się w umowie – nie wiążą konsumenta.

Kodeks cywilny wskazuje, jakie zapisy w szczególności mogą być uznane za niedozwolone postanowienia umowne. Dotyczą one między innymi: wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności względem konsumenta za szkody na osobie lub za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania; uzależnienia zawarcia umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju lub spełnienia świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta; albo obowiązku wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta. Kodeks cywilny zabrania także formułowania zapisów, zgodnie z którymi umowa miałaby ulec przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termin, nie złoży przeciwnego oświadczenia; albo które przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.

Konsument – na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w brzmieniu obowiązującym od dnia 17 kwietnia 2016 r. – ma prawo zwrócić się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i zawiadomić go na piśmie o podejrzeniu naruszenia zakazu stosowania w umowach z konsumentami niedozwolonych postanowień umownych. Prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

Przed dniem 17 kwietnia 2016 r. o abuzywności klauzul umownych decydował Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, do którego na podstawie (uchylonych obecnie) przepisów postępowania cywilnego można było wnieść pozew o uznanie danej klauzuli za niedozwoloną. Powództwo na „starych” zasadach nadal można wnieść w stosunku do umów zawartych przed 17 kwietnia 2016 r. Nadal także, aż do 2026 r. wiążąca dla przedsiębiorców jest treść rejestru klauzul niedozwolonych dostępnego na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.  Klauzule niedozwolone wpisane do rejestru są wiążące dla wszystkich podmiotów w obrocie konsumenckim – nawet przedsiębiorcy, wobec których nie toczyło się dane postępowanie, nie mogą wykorzystywać we własnych umowach klauzul uznanych za niedozwolone w wyniku postępowania sądowego i wpisanych do rejestru.

Choć rejestr klauzul niedozwolonych zostanie z czasem wyparty przez decyzje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta, w mojej ocenie nowe „orzecznictwo” nie będzie odbiegać od dotychczasowego. Dlatego każdy przedsiębiorca, chcący uniknąć narażenia się na zarzut stosowania niedozwolonych postanowień umownych w umowach z konsumentami, powinien zapoznać się z rejestrem tych klauzul dostępnym pod adresem: https://uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedozwolonych2.php

Poniżej prezentuję parę klauzul umownych najczęściej spotykanych w rejestrze (a zarazem najnowszych – Sąd wydaje wyroki także w stosunku do klauzul bardzo zbliżonych w treści i identycznych w znaczeniu do klauzul już „zakazanych”):

• “Podstawą przyjęcia reklamacji jest dowód zakupu towaru (paragon lub faktura VAT)” (klauzula nr 6968, sygn. akt XVII AmC 334/16).

 

• “Boskas nie odpowiada za opóźnienia w dostarczaniu przesyłek przez firmę kurierską.” (kluzula nr 6963, sygn. akt XVII AmC 210/16).

 

• “Opisy pochodzą ze stron producentów oraz dystrybutorów i mimo staranności przy ich dodawaniu mogą zawierać błędy. Opisy oraz zdjęcia nie są więc podstawą do roszczeń wobec Sklepu” (klauzula nr 6979, sygn. akt XVII AmC 712/16).

 

• “Podmiot prowadzący sklep zastrzega sobie prawo zmiany niniejszego regulaminu” (klauzula nr 6974, sygn. akt XVII AmC 1195/16).

 

• “Sądem właściwym dla rozpatrywania sporów wynikających z umowy sprzedaży jest sąd właściwy dla siedziby sprzedawcy.” (klauzula nr 6972, sygn. akt XVII AmC 1516/16).

 

• “Złożenie zamówienia nie jest równoznaczne z jego przyjęciem. Sprzedawca może odmówić realizacji zamówienia, także bez podania przyczyny” (klauzula nr 6941, sygn. akt XVII AmC 1662/16).

 

• “Przesyłki nieoznaczone numerem zwrotu nie będą przez Sprzedawcę przyjmowane, podobnie jak przesyłki, których zawartość nie jest kompletna i zgodna z przedmiotem sprzedaży.” (klauzula nr 6986, sygn. akt XVII AmC 169/16).

 

• “Klient powinien wskazać numer rachunku bankowego, na jaki ma zostać przelana zwracana kwota.” (klauzula nr 6975, sygn. akt XVII AmC 1307/16).

 

• “Zastrzegamy sobie prawo do nierealizowania zamówień z ważnych powodów ekonomicznych.” (klauzula nr 6929, sygn. akt XVII AmC 392/15).

 

• “Firma JUST FUN S.C. zastrzega sobie prawo odmowy realizacji zamówienia w przypadku wystąpienia błędów na stronach sklepu, polegających na wyświetleniu błędnych informacji o cenach lub stanie towarów.” (klauzula nr 6838, sygn. akt XVII AmC 859/16).

 

• “GunSport.pl zastrzega sobie prawo odmowy realizacji zamówień wzbudzających wątpliwości.” (klauzula nr 6865, sygn. akt XVII AmC 1075/16).

 

PROŚCIEJ !