Sezon grypowy i „przeziębieniowy” w pełni. Poczekalnie lekarskie pękają w szwach. Jeżeli męczy nas katar i obolałe gardło – pół biedy. Gorzej, jeżeli nasz stan – może z przyczyn innych niż jesienne dolegliwości – wyklucza wizytę u lekarza pierwszego kontaktu.

Wezwanie załogi karetki ratunkowej jest usprawiedliwione wyłącznie w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub w sytuacjach, kiedy wypadek może doprowadzić do istotnego uszczerbku na zdrowiu. Co w takim razie zrobić, kiedy my sami – albo nasi najbliżsi potrzebują pomocy, a osobista wizyta w przychodni jest niemożliwa?

Zgodnie z art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. z dnia 19 października 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zmian.) świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zapewnia świadczeniobiorcom, w kosztach własnej działalności, w szczególności dostęp do opieki ambulatoryjnej, w tym opieki w domu chorego.  Zarządzenie nr 72/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. (wraz z późniejszymi zmianami) doprecyzowuje w § 13 ust. 1 pkt. 1, że świadczeniodawca zobowiązany jest zapewnić dostępność do świadczeń, w tym realizowanych w przypadkach uzasadnionych wskazaniami medycznymi – do porad udzielanych w domu świadczeniobiorcy, od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 18:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

Także rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie zakresu zadań lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Położnej Podstawowej Opieki Zdrowotnej z dnia 21 września 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1567) wskazuje wprost, w punkcie 1 załącznika, że lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej zobowiązany jest realizować opiekę zdrowotną zarówno w warunkach ambulatoryjnych jak i domowych.

Świadczeniodawcą w tym wypadku będzie lekarz pierwszego kontaktu – lub częściej w praktyce – poradnia zatrudniająca lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, która na podstawie podpisanej umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, i w której pracuje lekarz, którego pacjent wybrał jako swojego „lekarza pierwszego kontaktu”. Każda poradnia, świadcząca usługi zdrowotne z NFZ, powinna działać według ustalonego harmonogramu pracy lekarzy podstawowej opieki medycznej uwzględniającego wizyty domowe u potrzebujących tych wizyt pacjentów w każdym dniu od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 18:00. Świadczeniodawca musi zapewnić taki stan kadry medycznej, by żaden pacjent wymagający wizyty domowej, nie został bez pomocy.

W związku z tym, niedopuszczalną praktyką – choć mającą niekiedy miejsce – jest odsyłanie chorego pacjenta do tzw. opieki nocnej i świątecznej. Jest oczywiste, że nie każdy świadczeniodawca może zapewnić wizyty domowe ciągle, przez pełne dziesięć godzin w ciągu dnia. Nakazywanie choremu oczekiwania do godziny 18:00, a następnie kierowanie go do innego podmiotu zapewniającego pomoc w godzinach nocnych, weekendy i święta, jest sprzeczne z podstawowymi obowiązkami świadczeniodawcy wynikającymi z umowy zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia.

W tym miejscu warto wspomnieć jeszcze o jednej nieprawidłowej praktyce. Przepisy wskazanych wyżej aktów prawnych w żaden sposób nie rozdzielają uprawnień lekarzy podstawowej opieki medycznej w czasie wizyt ambulatoryjnych (w gabinecie lekarskim) oraz w czasie wizyt domowych. Oznacza to, że lekarz odbywający wizytę domową nie może – zasłaniając się sytuacją – odmówić wydania zwolnienia lekarskiego lub skierowania w wypadku, gdy wymaga tego stan pacjenta. Tak samo: lekarz przyjmujący chorego w nocy lub w niedzielę, jest zobowiązany wydać niezbędne zwolnienie lekarskie, a nie odsyłać pacjenta do lekarza pierwszego kontaktu. Wynika to chociażby z treści § 27 ust. 3 pkt 3 wskazanego wyżej zarządzenia Prezesa NFZ; każdy świadczący usługi, niezależnie od tego, czy w gabinecie, czy w domu pacjenta i w jakiej porze, ma prawo i obowiązek, zgodnie ze swoimi kompetencjami, orzekania i opiniowania o stanie zdrowia w uzasadnionych przypadkach.

Wspominając już o nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej wypada podkreślić, że od dnia 1 października 2017 r. zmianie uległy zasady udzielania tej pomocy w tym sensie, że można szukać pomocy także w placówkach należących do sieci szpitali. Najlepiej, przed wyjściem z domu, sprawdzić na stronie internetowej NFZ, które placówki w okolicy obecnie świadczą nocną i świąteczną pomoc medyczną.

Jeszcze lepiej zaś trzymać się zdrowo, czego sobie i Państwu tej jesieni życzę!

PROŚCIEJ!